Domasław
Domazlau (1214), Domslau (1666), Łukaszewice (1945), Domasław (1948)
Pocztówka wysłana w 1915 roku
- Sklep i piekarnia Paula Mielerta
- Budynek plebani (nie istnieje); do parafii protestanckiej w Domasławiu przynależało ponad 25 miejscowości
- Kościół i szkoła ewangelicka (ul. Wrocławska 32)
- Dworzec kolejowy (ul. Tyniecka); linia kolejowa z Wrocławia do Kobierzyc przez Bielany i Domasław otwarta została 1.06.1884 r.
- Widok na kościół od strony dobudowanego do wieży w latach 90. XX w. prezbiterium i nawy; z boku kamień pamiątkowy z okazji 800-lecia Domasławia, ufundowany przez mieszkańców w 2014 r.
- Widok na prezbiterium kościoła parafialnego w Domasławiu
- Witraż z przedstawieniem św. Wojciecha, patrona świątyni i parafii
- Za kościołem znajduje się nieduży, ale pięknie utrzymany park z siłownią i miejscem do rekreacji
Nazwa patronimiczna od imienia Domasław, oznaczającego „osobę przynoszącą sławę swemu domowi”.
Najstarsza zabudowa miejscowości znajduje się wzdłuż ul. Wrocławskiej, będącej fragmentem dawnej drogi krajowej E-8 z Wrocławia do Kłodzka. Ulokowanie wsi przy ważnym szlaku handlowym miało wpływ na jej szybki rozwój. W dokumencie księcia Henryka Brodatego z 1214 r., uznawanym przez badaczy za falsyfikat, pojawia się najstarsza wzmianka o Domasławiu jako miejscowości z prawem targu.
W XIII w. istniał w Domasławiu kościół, na miejscu którego wybudowano w XVI w. późnogotycką świątynię. Już w 1529 r. wygłoszono tu pierwsze luterańskie kazanie i kościół przez prawie czterysta lat, aż do 1945 r., z krótką przerwą po wojnie trzydziestoletniej, był miejscem modlitwy dla protestantów.
Pod koniec II wojny światowej świątynia została zniszczona, ocalała jedynie późnogotycka wieża, zabytkowy mur obronny i budynek bramny z XVII w. W latach 90. XX w. na dawnych fundamentach dobudowano do wieży, nawiązując do pierwotnej gotyckiej formy, korpus nawowy. Kościół otrzymał za patrona św. Wojciecha, gdyż świątynia znajduje się przy szlaku
prowadzącym z Pragi przez Kłodzko do Wrocławia, a w dalszej części na Pomorze.
Świątynia wzbogaciła się w ostatnich latach o witraże z przedstawieniami polskich świętych, wśród nich znajdują się postacie związane z Dolnym Śląskiem – św. Jadwiga Śląska i błogosławiony Czesław.
Podczas zwiedzania kościoła warto zobaczyć jego otoczenie ze współczesną drogą krzyżową, znajduje się tu również kilka płyt nagrobnych i epitafijnych świadczących o dawnym bogactwie wystroju świątyni. Na wprost wejścia w kościelnym murze widoczne jest marmurowe epitafium Carla Wilhelma von Reichela. Jak informuje inskrypcja, pan na Krzyżowicach, Bąkach i Owsiance był: „Wobec Boga pobożny, wobec ludzi uczciwy, dla swej żony czuły, wobec dzieci troskliwy, dla poddanych łaskawy, Ojczyznę kochający”.
Za terenem kościelnym można odpocząć w niedużym parku, w którym założono siłownię pod gołym niebem.
W miejscowości znajduje się kościół parafialny, świetlica i biblioteka, plac zabaw oraz przystanek kolejowy. W Domasławiu mieszka 927 osób (stan na 15.08.2021)
Domasław
Czar dawnych pocztówek, czyli o Domasławiu na początku XX wieku
Dzięki przedwojennym pocztówkom (tę nazwę dla „otwartej” karty korespondencyjnej z umieszczonym na niej widokiem wymyślił Henryk Sienkiewicz) możemy dowiedzieć się, jak wyglądały miejscowości dzisiejszej gminy Kobierzyce w pierwszej połowie XX wieku.
Najczęstszym obiektem przedstawianym na pocztówkach z Domasławia był kościół, który od połowy XVI wieku (z niewielką przerwą w XVII wieku) do 1945 roku pełnił funkcję świątyni ewangelickiej; do parafii protestanckiej należało ponad dwadzieścia miejscowości. Na widokówkach widoczny jest również budynek z dużą bramą przejazdową, prowadzącą na teren przykościelny (obecnie zamurowaną).
Obok budynku bramnego, przy kościelnym murze, znajdował się pomnik ku czci mieszkańców wioski poległych podczas I wojny światowej. Po 1945 roku pomnik przebudowano, zmieniając jego funkcję na kapliczkę Matki Boskiej.
Tuż przy kościele, przy niewielkim placu ze stawem, na pocztówkach widoczny jest budynek dawnej szkoły ewangelickiej (dziś budynek mieszkalny). Po drugiej stronie świątyni znajdowała się plebania (nie istnieje).
Na kilku pocztówkach zobaczymy widok ogólny miejscowości, zdjęcia wykonywane z wieży kościelnej w stronę Wrocławia lub Kobierzyc. W pierwszym przypadku widoczna jest gospoda Franza Wagnera, z ogródkiem dla klientów z tyłu budynku. Dzisiaj w przebudowanym mocno obiekcie działa wiejska świetlica i biblioteka społeczna.
Gdy popatrzymy na widok Domasławia w kierunku Kobierzyc, na pocztówkach zobaczymy często fotografowany budynek apteki (nie istnieje), szkoły katolickiej i gospody „Pod księciem Henrykiem”, której właścicielem był Paul Piske.
Zdarzało się dosyć często, że wydawcami pocztówek byli właściciele sklepów i restauracji, którzy w ten sposób reklamowali swoje obiekty. Jeden z nich to Paul Mieler, dlatego na wielu zdjęciach
z Domasławia widoczny jest sklep Mielera. Oprócz niego zobaczyć możemy, jak wyglądały inne sklepy, m.in. masarnia ze sklepem mięsnym. Za najciekawsze obiekty mieszkalne uznano wille Riedigera i Ȕberecka, właściciela domasławskiej gospody i kręgielni.
Wiele obiektów przedstawionych na pocztówkach już dzisiaj nie istnieje. Nie zobaczymy zabudowań szpitala powiatowego, który finansowany był ze środków fundacji Scholza i w latach 30. XX wieku mógł przyjąć jednorazowo aż osiemdziesięciu pacjentów (rocznie leczyło się tu około dziewięciuset chorych). Nie ma też działającej w miejscowości fabryki słodu, młyna, bażanciarni
i masarni i apteki.
W Domasławiu w tym samym budynku co masarnia działał urząd pocztowy, na odwrocie pocztówek wysłanych z tego miejsca widnieje pieczątka z napisem: „Domslau, Kreis Breslau”.
Po wyglądzie pocztówek w przybliżeniu możemy oszacować czas, w którym zostały wydane. Pierwsze karty korespondencyjne wysłano w 1869 roku, szybko zaczęto umieszczać na nich najpierw rysunkowe widoki miast, wiosek, poszczególnych zabytków, a potem zdjęcia. Do 1904 jedna strona karty przeznaczona była dla poczty, druga, z widokiem, dla nadawcy, stąd najstarsze pocztówki mają wiadomość do adresata zapisaną na stronie z obrazkiem.
Po 1904 roku pocztówka wyglądała już tak, jak jesteśmy do tego przyzwyczajeni, czyli jedną stronę zajmował rysunek (litografia) lub zdjęcie, a drugą przeznaczano dla poczty i nadawcy.
Tekst: Marta Miniewicz
Pocztówki z kolekcji Karola Bykowskiego
