Pustków Żurawski
Pustkowo siue Pustkow (1352), Puschkow, Buskow (1353), Puschkowa (1630), Pisthol (1666), Hubertushof (1937), Pustków (1945), Pustków Żurowski (1947), Pustków Żurawski (2000)

Pocztówka wysłana w 1932 roku
- Pałac, widok od strony parku; obiekt przebudowano w 1897 r.
- Budynki z początku XX w. powstałe dla pracowników cukrowni; znajdowało się tu aż 150 mieszkań (ul. Kolejowa)
- Budynek szkoły ewangelickiej (ul. Kolejowa 12)
- Cukrownia powstała około 1847 r. (nie istnieje, rozebrana na początku XXI w.)
- Po pustkowskiej cukrowni pozostały jedynie kominy i budynek dawnej portierni, po lewej stronie widoczna wieża pałacu
- Nȁhrichowie otrzymali tytuł szlachecki w 1897 r., w klejnocie herbu znajduje się naga kobieta z szarfą stojąca na kuli, personifikacja Fortuny
- Pałac, widok od strony parku
- Kościół filialny pw. Najświętszego Zbawiciela i Najświętszej Maryi Panny Miłosierdzia został zbudowany ze składek parafian na początku XXI wieku
Prawdopodobnie wieś nosi nazwę topograficzną pochodzącą od słowa „pusty”, „pustkowie”, być może dlatego, że położona jest z boku głównych szlaków komunikacyjnych.
Miejscowość lokowana była w XIV w., do 1810 r. należała do kapituły katedry wrocławskiej. Szybki rozwój wsi w XIX w. związany jest z rodziną von Nȁhrich. Lejtnant Carl von Nȁhrich około
1847 r. zbudował w Pustkowie pierwszą cukrownię. Jego syn Paul Nȁhrich, wysłany do Halle i Bonn, aby zdobyć rolnicze wykształcenie, po powrocie przejął kierownictwo nad rodzinnym interesem i w krótkim czasie rozbudował i zmodernizował fabrykę. Spowodowało to zapotrzebowanie na pracowników i bardzo szybki wzrost ludności; w 1845 r. w Pustkowie mieszkało zaledwie 106 mieszkańców, a pięćdziesiąt lat później, w 1896 r., już 379 osób.
Ordynacja pustkowska, powstała w 1897 r., systematycznie zwiększała powierzchnię pól pod uprawę buraka cukrowego i w 1926 r. posiadała ponad 3000 hektarów w kilkunastu wsiach, rozwiniętą sieć kolejki wąskotorowej, która łączyła poszczególne folwarki z Pustkowem, oraz trzy gorzelnie i suszarnię. Paul Nȁhrich, właściciel majątku miał duże zasługi w rozwoju cukrownictwa na Dolnym Śląsku, przez wiele lat pełnił między innymi funkcję prezesa Stowarzyszenia Cukrowników Niemieckich.
Podczas II wojny światowej w cukrowni zatrudniano pracowników przymusowych, w pierwszych latach powojennych przy uruchomieniu produkcji zakładu korzystano z wiedzy niemieckich mieszkańców wioski. Cukrownię zamknięto w 2004 r., a budynki zakładu rozebrano.
W centrum wsi wznosi się pałac z lat 1869-70, przebudowany pod koniec XIX w. w stylu neobaroku i neorenesansu. We wnętrzu zachowała się ozdobna drewniana klatka schodowa, drewniane boazerie i secesyjne witraże. Do pałacu przylega zadbany park krajobrazowy ze starodrzewem.
W 1884 roku Pustków otrzymał połączenie kolejowe z Wrocławiem, a rok później ze Strzeblowem. Dodatkowo wsie należące do ordynacji pustkowskiej połączone były z cukrownią w Pustkowie gęstą siecią wąskotorowej kolejki towarowej.
W miejscowości znajduje się zespół szkolno-przedszkolny, biblioteka, świetlica, ośrodek zdrowia, kościół filialny parafii w Wierzbicach, OSP oraz przystanek kolejowy. W Pustkowie mieszka 813 osób (stan z 15 sierpnia 2021).
Pustków Żurawski
O silnym charakterze i determinacji, czyli jak zrobić fortunę na cukrze

Szybki rozwój Pustkowa Żurawskiego w XIX wieku i w pierwszej połowie XX wieku związany jest z cukrownią, która powstała w 1847 roku i dwiema niepospolitymi postaciami: ojcem Carlem
i synem Paulem von Nȁhrichami.
Niewiele wiemy o założycielu niedużej początkowo cukrowni Carlu Nȁhrichu. Na pewno musiał być człowiekiem odważnym i przedsiębiorczym, skoro zainwestował w dopiero co rozwijającą się gałąź przemysłu przetwórczego, jakim była produkcja cukru z buraka cukrowego. Zaledwie kilkadziesiąt lat wcześniej powstała bowiem w Konarach koło Wołowa pierwsza na świecie plantacja buraka cukrowego i pierwsza cukrownia, która na skalę przemysłową miała produkować cukier z buraków.
Carl położył cały majątek na jedną szalę, zaryzykował i odniósł sukces. Swego syna Paula postanowił kształcić, aby ten rozwijał rodzinny interes. Paul skończył wrocławskie gimnazjum Zwinger (jedno z najlepszych w tym czasie gimnazjów w mieście), praktykował u ojca w fabryce, a potem wysłany został na studia do Bonn i Halle. Po studiach udał się w podróż po świecie, aby zdobyć przydatne znajomości, nauczyć się prowadzenia rodzinnej firmy, nawiązać kontakty. Był w Belgii, Francji, Holandii, Włoszech, a nawet udał się w daleką podróż do Stanów Zjednoczonych. Gdy wrócił, przejął od ojca prowadzenie fabryki.
Początki nie były łatwe. W 1877 roku na jeden dzień przed rozpoczęciem kampanii cukrowniczej w budynku kotłowni wybuch kocioł, uszkadzając instalację i budynek fabryki. Sytuacja wydawała się beznadziejna. W ciągu trzech tygodni nieprzerwanej pracy dzięki i determinacji Nȁhricha udało się jednak naprawić szkody i uruchomić produkcję.
Paul wciąż dokupował ziemię pod uprawę buraka cukrowego, połączył folwarki siecią kolejki wąskotorowej, rozbudowywał fabrykę. W historii rodu i samego Pustkowa ważny był rok 1897 – wtedy powstała ordynacja pustkowska z siedzibą w Pustkowie, przebudowano pałac na bardziej reprezentacyjną siedzibę, a Paul Nȁhrich otrzymał szlachectwo i mógł przed swoim nazwiskiem dodać słowo „von”.
Właściciel pustkowskiej cukrowni był pionierem cukrownictwa na Dolnym Śląsku i szybko doceniono jego zasługi; został prezesem Związku Niemieckiego Przemysłu Cukrowego, wiceprezesem Niemieckiego Towarzystwa Rolniczego Śląska, odznaczono go wieloma państwowymi odznaczeniami, m.in. Orderem Czerwonego Orła, Żelaznym Krzyżem II klasy, Krzyżem Zasługi za Pomoc Wojenną.
W związku z zapotrzebowaniem na pracowników w szybko rozwijającej się fabryce na początku XX wieku zbudowano osiedle pracownicze dla osób zatrudnionych w cukrowni. Pustków
z niewielkiej osady na początku XIX wieku stał się sto lat później jedną z większych wsi (w 1910 roku mieszkało tu czterysta dziewięćdziesiąt pięć osób), posiadał połączenie kolejowe z Wrocławiem
i Świdnicą, stację kolejową, stację pocztową, karczmę, sklepy wielobranżowe. W 1937 roku, gdy Paul Nȁhrich umiera, dobra Pustkowa Żurawskiego obejmują czternaście majątków i prawie 3000 hektarów ziemi.
Tekst i zdjęcia: Marta Miniewicz